Κατάθλιψη

Τι είναι η Κατάθλιψη;

H κατάθλιψη με την κλινική της σημασία είναι κάτι περισσότερο από μια απλή μελαγχολία, ή από το να είμαστε «στα κάτω μας» από το να βιώνουμε παροδικά συναισθήματα θλίψης που όλοι έχουμε από καιρό σε καιρό στη ζωή μας. Είναι μια σοβαρή κατάσταση που επηρεάζει το μυαλό και το σώμα. Επιδρά σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας, πράγμα που σημαίνει ότι επηρεάζει τις διατροφικές μας συνήθειες, την εργασία, τις σχέσεις και το πώς ένας άνθρωπος σκέφτεται για τον εαυτό του.
Οι άνθρωποι που έχουν κλινική κατάθλιψη δεν μπορούν απλά με τη δύναμη της θέλησης να νιώσουν καλύτερα ή να «βγουν» από αυτό. Εάν δεν λάβουν την κατάλληλη θεραπεία τα συμπτώματά τους μπορεί να συνεχίζονται για εβδομάδες, μήνες ή χρόνια.
Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν πολύ αποτελεσματικές θεραπείες διαθέσιμες σε όσους έχουν κατάθλιψη. Ωστόσο, υπολογίζεται ότι μόνο το 1/3 των ατόμων που υποφέρουν από κατάθλιψη λαμβάνουν πράγματι θεραπεία. Αυτό είναι κρίμα αφού πάνω από το 80-90% εκείνων που αναζητούν θεραπεία μπορούν να νιώσουν καλύτερα μόλις μέσα σε μερικές εβδομάδες.. Πολλοί άνθρωποι δεν αναζητούν θεραπεία για την κατάθλιψη για μια ποικιλία λόγων. Ορισμένοι πιστεύουν ότι η κατάθλιψη είναι το αποτέλεσμα προσωπικής αδυναμίας ή προσωπικού ελαττώματος. Αυτό δεν ισχύει. Όπως οποιαδήποτε πρόβλημα υγείας η κλινική κατάθλιψη είναι ένα πρόβλημα που χρειάζεται θεραπεία από τους ανάλογους ειδικούς. Ένας άλλος λόγος που πολλοί άνθρωποι δεν αναζητούν θεραπεία για την κατάθλιψη είναι ότι απλώς δεν αναγνωρίζουν τις ενδείξεις ή τα συμπτώματα ότι κάτι δεν πάει καλά.

Ποιά είναι τα συμπτώματα;

Οι άνθρωποι που υποφέρουν από κατάθλιψη μπορεί να μην βιώνουν όλα από τα παρακάτω συμπτώματα. Ορισμένοι θα έχουν πολλά από αυτά, άλλοι λίγα. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων μπορεί επίσης να διαφέρει από άτομο σε άτομο και να ποικίλει από καιρό σε καιρό.

• Θλίψη, άγχος ή αίσθημα “κενού”
• Μειωμένη ενέργεια, αίσθημα κόπωσης
• Απώλεια ενδιαφέροντος σε δραστηριότητες που κάποτε ήταν ευχάριστες, συμπεριλαμβανομένου και του σεξ
• Αυπνία, υπερυπνία ή ξύπνημα πολύ νωρίτερα από το συνηθισμένο
• Απώλεια βάρους ή όρεξης, ή υπερβολική πρόσληψη τροφής και αύξηση βάρους
• Συναισθήματα αβοηθησίας και απαισιοδοξίας
• Συναισθήματα ενοχής και αναξιότητας Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας ή απόπειρες αυτοκτονίας
• Δυσκολία στη συγκέντρωση, στη λήψη αποφάσεων, στη μνήμη
• Ανησυχία, ευερεθιστότητα ή διάθεση για κλάμα
• Χρόνιοι πόνοι ή σωματικά προβλήματα που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία.

Τύποι Κατάθλιψης

Παρόλο που τα συμπτώματα είναι παρόμοια, η κατάθλιψη έρχεται με διάφορες μορφές:

• Αντιδραστική Κατάθλιψη: Η κατάθλιψη που σχετίζεται με ένα συγκεκριμένο γεγονός, όπως θάνατο αγαπημένου προσώπου ή χωρισμό. Μπορεί να είναι έντονη αλλά συνήθως περνάει μέσα σε μερικούς μήνες
• Χρόνια Κατάθλιψη: Μακροχρόνια κατάθλιψη που διαρκεί 4 μήνες ή περισσότερο.είναι μια χρόνια κατάσταση. Μπορεί να είναι έντονη ή ήπια.
• Μανιοκατάθλιψη/Διπολική Διαταραχή: Eναλασσόμενες διακυμάνσεις της διάθεσης από καταθλιπτική σε υπερβολικά θετική.
• Εποχική Συναισθηματική Διαταραχή: Κατάθλιψη που παρουσιάζεται κυρίως τους χειμερινούς μήνες
• Επιλόχεια Κατάθλιψη: Κατάθλιψη που εμφανίζεται μετά τον τοκετό
• Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες: Κατάθλιψη που παρουσιάζεται μετά από τραυματικό γεγονός, όπως ένα ατύχημα ή ακόμη και μετά από ένα “θετικό” αλλά τραυματικό γεγονός όπως μπορεί να είναι η καταπληκτική απόδοση σε κάτι ή η επίτευξη ενός στόχου ζωής.

Ποιά είναι τα αίτια;

Δυστυχώς δεν μας είναι εντελώς γνωστό τι ακριβώς προκαλεί την κλινική κατάθλιψη. Υπάρχουν πολυάριθμες θεωρίες για αιτίες που αφορούν σε βιολογικούς και γενετικούς παράγοντες, περιβαλλοντικές επιρροές και γεγονότα από την παιδική ηλικία.
Ωστόσο, γενικά πιστεύεται ότι η κλινική κατάθλιψη τις περισσότερες φορές προκαλείται από την επιρροή περισσοτερων από έναν παραγόντων.
Για παράδειγμα, ένα άτομο, του οποίου η μητέρα έπασχε από κατάθλιψη μπορεί να έχει κληρονομήσει μια ευαλωτότητα στο να αναπτύξει κλινική κατάθλιψη (γενετική επιρροή).Αυτό, σε συνδυασμό με τον τρόπο που αυτό το άτομο σκέφτεται για τον εαυτό του/της (ψυχολογική επιρροή) ως απόκριση στο στρες λόγω ενός διαζυγίου (περιβαλλοντική επιρροή), μπορεί να τον /την βάλει σε μεγαλύτερο κίνδυνο ως προς το να αναπτύξει μια κατάθλιψη από ότι κάποιον άλλο που δεν έχει αυτές τις επιρροές.
Η κατάθλιψη δεν είναι επιλογή ενός ανθρώπου, εκείνο που είναι επιλογή είναι το πώς θα τη διαχειριστεί.

Πώς αντιμετωπίζεται;

Ως καταλληλότερη μέθοδος αντιμετώπισης της κατάθλιψης συστήνεται η ψυχοθεραπεία, πολλές φορές σε συνδυασμό με φαρμακοθεραπεία ή/και υπνοθεραπεία.

Η Ψυχοθεραπεία βοηθάει τους ανθρώπους με κατάθλιψη:

• Να κατανοήσουν τις συμπεριφορές, τα συναισθήματα και τις ιδέες που συμβάλλουν στην κατάθλιψή τους.
• Να κατανοήσουν και να αναγνωρίσουν εκείνα τα προβλήματα ή γεγονότα ζωής – όπως μια σοβαρή ασθένεια, ένας θάνατος στην οικογένεια, η απώλεια της εργασίας ή ένα διαζύγιο – που συμβάλλουν στην κατάθλιψη τους και να τους βοηθήσει να καταλάβουν ποιες πλευρές αυτων των προβλημάτων μπορούν να λύσουν ή να βελιτώσουν.
• Να επαναποκτήσουν μια αίσθηση ελέγχου και απόλαυσης από τη ζωή.
• Να μάθουν τεχνικές αντιμετώπισης και δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων.

Πότε και πως μπορεί να βοηθήσει η Υπνοθεραπεία;

Ορισμένες μορφές κατάθλιψης (οι πιο σοβαρές) δεν είναι κατάλληλες για αντιμετώπιση με υπνοθεραπεία. Σε αυτές τις περιπτώσεις ενδείκνυται η ψυχοθεραπεία πολλές φορές σε συνδυασμό με ψυχοφαρμακευτική αγωγή.
Στις πιο ήπιες μορφές κατάθλιψης η υπνοθεραπεία μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά βοηθητική. Η θεραπεία θα βασιστεί στους συγκεκριμένους θεραπευτικούς στόχους που θα οριστούν αρχικά. Συμπτώματα όπως δυσκολίες στον ύπνο μπορούν να αντιμετωπιστούν πολύ αποτελεσματικά μέσω υπνοθεραπείας, πράγμα που θα συμβάλλει σημαντικά στο πως νιωθετε και στην ενέργεια που διαθέτετε κατά τη διάρκεια της μέρας. Η αντιμετώπιση αρνητικών αντιλήψεων για τον εαυτό είναι επίσης ένα σημαντικό μέρος της θεραπείας. Όπως και το να αποδεσμεύσετε συσσωρευμένα συναισθήματα, συνήθως θυμό και μνησικακία, ή το να «ξαναδείτε» ένα γεγονός της ζωής σας που πυροδότησε την κατάθλιψη. Η χρήση των θετικών και ευχάριστων “νοερών εικόνων”, που συνηθίζεται κατά τη διάρκεια της υπνοθεραπείας είναι ικανή να βοηθήσει τον οργανισμό μας να παράγει ενδορφίνες και άλλες ουσίες που αλλάζουν τη χημεία μας και έχουν ένα θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Η υπνοθεραπευτική αντιμετώπιση της κατάθλιψης είναι πολύ ήπια και μαζί με το θεραπευτή σας θα καθορίσετε ένα ρυθμό που να είναι κατάλληλος για εσάς.

Είναι πράγματι η Υπνοθεραπεία αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης;

Το 2007 δημοσιεύτηκε μια μελέτη στο περιοδικό International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis. Η μελέτη ερεύνησε την αποτελεσματικότητα της γνωσιακής-συμπεριφοριστικής θεραπείας και της κλινικής υπνοθεραπείας σε σχέση με την αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Συμμετείχαν 84 άτομα που είχαν προηγουμένως διαγνωστεί με κατάθλιψη. Τοποθετήθηκαν τυχαία είτε στην ομάδα της κλινικής υπνοθεραπείας είτε στην ομάδα της γνωσιακής-συμπεριφοριστικής θεραπείας. Όλοι οι συμμετέχοντες έλαβαν 16 εβδομάδες θεραπείας.
Πριν την έναρξη της θεραπείας οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν τρεις δοκιμασίες: Το ερωτηματολόγιο Kατάθλιψης του Beck για την κατάθλιψη (Beck Depression Inventory), το ερωτηματολόγιο Άγχους του Beck (Beck Anxiety Inventory), και την Κλίμακα Αβοηθησίας του Beck (Beck Hopelessness Scale). Aυτές οι τρεις δοκιμασίες καθορίζουν τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων που βίωναν οι συμμετέχοντες και παρείχαν τη δυνατότητα σύγκρισης με τα αποτελέσματα μετά το τέλος της θεραπείας.
Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι και οι βαθμολογίες και των δύο ομάδων βελτιώθηκαν και άρα τα καταθλιπτικά συμπτώματα μειώθηκαν. Ωστόσο, η ομάδα που έλαβε υπνοθεραπεία είχε 6 % επιπλέον μείωση των συμπτωμάτων καταθλιψης, 5% του άγχους, και 8% μείωση της αβοηθησίας συγκριτικά με την ομάδα με την ομάδα της γνωσιακής-συμπεριφοριστικής θεραπείας. Τα αποτελέσματα της μελέτης διατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια έξι μηνών και ενός χρόνου, όπου και έγινε follow-up.
Aυτό που είναι τόσο σημαντικό για αυτή τη μελέτη είναι ότι «αντιπροσωπεύει την πρώτη ελεγμένη σύγκριση της κλινικής υπνοθεραπείας με μια καλά καθιερωμένη προσέγγιση ψυχοθεραπείας για την κατάθλιψη, πληρώντας τα κριτήρια του Αμερικανικού Ψυχολογικού Συλλόγου για μια «πιθανότατα αποτελεσματική» θεραπεία για την κατάθλιψη. Το γεγονός ότι αυτή είναι η πρώτη ποιοτική μελέτη που πραγματοποιήθηκε χρησιμοποιώντας την υπνοθεραπεία για να αντιμετωπίσουν την κατάθλιψη σημαίνει επίσης ότι θα έπρεπε να γίνουν περισσότερες για να διαπιστωθούν τα οφέλη που η ύπνωση μπορεί να έχει σε ανθρώπους που υποφέρουν από κατάθλιψη.
Πηγή: International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis, Volume 55, Issue 2 April, 2007, p. 147–166.