Somatic Experiencing ® - Έλενα Καμπισοπούλου

Η προσέγγιση του SE είναι μια ψυχο-βιολογική μέθοδος στη θεραπεία του ψυχικού τραύματος και των διαταραχών που σχετίζονται με το στρες- που, όπως λέει και το όνομά της- το σώμα έρχεται πρώτο. Ο ιδρυτής της Peter Levine βρήκε ότι δουλεύοντας άμεσα και ήπια με τη νευροφυσιολογία του σώματος και καθοδηγώντας τη διαδικασία της αποφόρτισης της ενέργειας που έχει συσσωρευτεί στο σώμα- ως συνέπεια του τραύματος και του χρόνιου στρες, το νευρικό σύστημα μπορεί να επανέλθει σε ισορροπία και τα όποια συμπτώματα να επιλυθούν.

Αυτή η προοδευτική επαναδιαπραγμάτευση των τραυματικών εμπειριών, μέσω του SE, βοηθάει το άτομο να επανασυνδεθεί με την έμφυτη ικανότητα του οργανισμού του να θεραπεύεται. Έτσι ώστε, να επιστρέψει σταδιακά σε εμπειρίες ζωτικότητας, υγείας και παρουσίας στο εδώ και τώρα, που αυξάνουν την αυτοπεποίθηση και τη σιγουριά που νιώθει μέσα στον εαυτό του.

Πρόκειται για μια “bottom- up” προσέγγιση, έναντι των “top-down” πιο παραδοσιακών θεραπευτικών πρακτικών στην ψυχοθεραπεία- οι οποίες εστιάζουν κυρίως σε πεποιθήσεις, συναισθήματα και μοτίβα συμπεριφοράς. Στο SE, αυτά συμπεριλαμβάνονται αλλά είναι δευτερεύοντα ή/και προκύπτουν καθώς δουλεύουμε με τη “βιωμένη αίσθηση” του σώματος- σωματικές αισθήσεις, εικόνες και μοτίβα κίνησης.

“

H νευροεπιστήμη έχει δείξει ότι το ψυχικό τραύμα δημιουργεί μια ρωγμή στη φυσιολογία του οργανισμού μας και για αυτό οι θεραπευτικές προσεγγίσεις που δουλεύουν με τις αποκρίσεις του νευρικού συστήματος και τα συναισθήματα, οι λεγόμενες bottom up, μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματικές στη θεραπεία του τραύματος, οδηγώντας το άτομο σε καλύτερη ψυχική και σωματική υγεία.

Somatic Experiencing

ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ

Σύμφωνα με το Somatic Experienting το ψυχικό τραύμα, δεν προκαλείται από τα τραυματικά γεγονότα αυτά καθεαυτά έχουν συμβεί συσσωρευτικά μέσα στη διάρκεια ετών, είτε πρόκειται για ένα μεμονωμένο συμβάν, αλλά από την αδυναμία του οργανισμού- σώματος, νου, πνεύματος και νευρικού συστήματος να επεξεργαστεί αυτές τις ακραίες εμπειρίες, με αποτέλεσμα να αφήνουν ένα ‘αποτύπωμα’ στο νευρικό μας σύστημα, και ως συνέπεια να βιώνουμε διάφορα δυσπροσαρμοστικά συμπτώματα. Ο σκοπός μας στο Somatic Experiencing’ είναι να βοηθήσουμε το άτομο να αποκτήσει πρόσβαση σε αυτό το ‘αποτύπωμα’ ή αλλιώς τη σωματική μνήμη. Μιλάμε λοιπόν για αυτό το είδος της μνήμης, τη σωματική ή αλλιώς διαδικαστική (ασυνείδητη)και όχι για την επεισοδική (συνειδητή) μνήμη γι αυτό και σε μια συνεδρία SE δεν είναι απαραίτητο να μοιραστεί κανείς τις λεπτομέρειες της τραυματικής του ιστορίας.

Είναι χαρακτηριστικό στη δουλειά με το SE πώς προοδευτικά το αφήγημα της τραυματικής ιστορίας χάνει την επίδραση στη φυσιολογία του πελάτη, με αποτέλεσμα να βιώνει μια όλο και μεγαλύτερη αίσθηση ελευθερίας και ασφάλειας μέσα στον εαυτό του. Αυτό συμβαίνει καθώς ο πελάτης καθοδηγείται πολύ ήπια από το θεραπευτή να αναπτύξει μια αυξανόμενη ανεκτικότητα για δύσκολες σωματικές αισθήσεις και απωθημένα συναισθήματα, και να μπορεί να τα εμπεριέχει. Η προσέγγιση του SE καλλιεργεί την ψυχική ανθεκτικότητα ενισχύοντας την ικανότητα του πελάτη να έχει μέσα στη θεραπεία νέες ενδυναμωτικές εμπειρίες που έρχονται σε αντίθεση με τις προηγούμενες τραυματικές εμπειρίες του φόβου και της ανισχυρότητας.

Επιπλέον, το SE βοηθάει στην απελευθέρωση του τραυματικού σοκ, της ενέργειας που έχει μείνει συσσωρευμένη στο σώμα, ως αποτέλεσμα ανολοκλήρωτων αμυντικών αντιδράσεων στην προσπάθεια του οργανισμού να μας προστατεύσει από καταστάσεις απειλητικές για την επιβίωση μας. Αυτό βρίσκεται πολλές φορές και στη ρίζα των τραυματικών συμπτωμάτων. Όταν βρισκόμαστε υπό απειλή ο οργανισμός μας κινητοποιεί τεράστια αποθέματα ενέργειας προκειμένου να επιβιώσουμε. Οι συνηθισμένες αντιδράσεις είναι αυτές της πάλης, της φυγής, του παγώματος ή της κατάρρευσης . Τα ζώα μοιάζουν να επανέρχονται με επιτυχία από τέτοιες υψηλής έντασης απειλητικές καταστάσεις. Μολονότι και ο ανθρώπινος οργανισμός είναι σχεδιασμένος για να μπορεί να επαναρυθμίζεται με φυσικό τρόπο, το εξελιγμένο κομμάτι του εγκεφάλου μας (ο νεοφλοιός) πολλές φορές δεν το επιτρέπει. Μέσα από την εκλογίκευση, την επικριτικότητα, τη ντροπή και το φόβο για τις σωματικές μας αισθήσεις, καταφέρνουμε να διακόψουμε την έμφυτη ικανότητα μας να αυτό-ρυθμιζόμαστε, έτσι που το σύστημα μας να μένει ‘κολλημένο’ σε μια κατάσταση φόβου και αβοηθησίας. Εάν δεν βοηθήσουμε το νευρικό σύστημα να κάνει το απαραίτητο reset μετά από μια κατακλυσμική εμπειρία, ο ύπνος, το καρδιαγγειακό, το πεπτικό, η αναπνοή και το ανοσοποιητικό μας σύστημα διαταρράσονται και μπορεί να εκδηλώσουν μια μεγάλη γκάμα συμπτωμάτων σε όλα τα επίπεδα, σωματικά, γνωστικά, συναισθηματικά και συμπεριφορική. Ένας βασικός στόχος της θεραπείας είναι να διευκολύνουμε την ολοκλήρωση αυτό των αμυντικών αντιδράσεων και της ενέργειας που έχει δεσμευτεί εκεί ώστε το άτομο να βγει από την ψυχική ακινησία και να μπορέσει να είναι πάλι και πλήρως λειτουργικό και παρόν στη ζωή του.

SOMATIC EXPERIENCING

Συνηθισμενες Ερωτησεις

Είναι κατανοητό να έχετε διάφορες ερωτήσεις σχετικά με την προσέγγιση SE. Για να σας βοηθήσουμε να απαντήσετε ορισμένες από αυτές παρακάτω έχουμε συνθέσει μια λίστα με τις πιο συχνές και συνηθισμένες.

Πως το Somatic Experiencing διαφερει απο αλλες θεραπευτικες προσεγγισεις;

Οι πιο παραδοσιακές θεραπευτικές προσεγγίσεις, που συχνά αποκαλούνται και Talk Therapies, θεραπείες δια του λόγου- θεωρούνται ‘top down’ προσεγγίσεις. Αυτό γιατί μέσω του λόγου απευθυνόμαστε κυρίως στο πιο εξελιγμένο μέρος του εγκεφάλου μας- το νεοφλοιό, με σκοπό το άτομο να αποκτήσει ενόραση σε πεποιθήσεις, μοτίβα και συναισθήματα. Αυτή η βαθύτερη κατανόηση και έκφραση του εαυτού μέσα σε ένα ασφαλές περιβάλλον πολλές φορές είναι ικανή να βοηθήσει το άτομο να ανακουφιστεί από ενοχλητικά συμπτώματα. Συχνά ωστόσο σε ό,τι έχει να κάνει με το ψυχικό τραύμα και το χρόνιο στρες, αυτές οι προσεγγίσεις παραβλέπουν τον παράγοντα σώμα-φυσιολογία του ατόμου, μέσα από το οποίο εκφράζεται εκείνο που θα ονομάζαμε ‘υποσυνείδητο΄το οποίο μιλάει τη δική του γλώσσα.
Το Somatic Experiencing ως μια “bottom-up” προσέγγιση απευθύνεται στο μέρος του εγκεφάλου μας που ονομάζεται εγκεφαλικό στέλεχος- τον ερπετοειδή εγκέφαλο, όπου εδράζονται λειτουργίες που αφορούν στην επιβίωσή μας και είναι έξω από το συνειδητό μας έλεγχο. Η πρόσβαση σε αυτά τα συστηματα ενστικτώδους δράσης και ενεργοποίησης γίνεται μέσα από τις σωματικές αισθήσεις, την νοερή απεικόνιση και τα μοτίβα κίνησης στο σώμα. Καθώς δουλεύουμε με τη ‘βιωμένη αίσθηση΄ και άλλα στοιχεία της εμπειρίας μας, αναδύονται στο θεραπευόμενο συναισθήματα και νοήματα. Επομένως στο Se, αυτά συμπεριλαμβάνονται αλλά προκύπτουν μέσα από μια διαφορετική οδό, μέσα από την bottom up επεξεργασία, τεχνικές και παρεμβάσεις που δουλεύουν απευθείας και ήπια με τη νευροφυσιολογία του σώματος.

Ποιος μπορει να ωφεληθει απο το SE;

Το SE μπορεί να είναι πολύ βοηθητικό για ανθρώπους που έχουν βιώσει τραυματικά γεγονότα ζωής ή περιόδους παρατεταμένου στρες. Ένα τραυματικό γεγονός είναι μια εμπειρία που προκαλεί σωματική, συναισθηματική και ψυχολογική οδύνη ή βλάβη. Είναι ένα γεγονός που γίνεται αντιληπτό και βιώνεται ως απειλή στην ασφάλεια και την αίσθηση της σταθερότητας.
Δεν είναι ωστόσο απαραίτητο ο σκοπός μας στο SE να είναι μόνο η θεραπεία από τραυματικά γεγονότα. Οποιοσδήποτε θα ήθελε να ενδυναμωθεί ψυχικά, να μάθει για το πως λειτουργεί ο οργανισμός του σε σχέση με το στρες και να αναπτύξει τη φυσική ικανότητα να αυτορυθμίζεται και να επανέρχεται σε ηρεμία μετά από στρεσογόνες καταστάσεις μπορεί να ωφεληθεί από το SE.
Eπιπλέον, άνθρωποι που μπορεί να έχουν κάνει χρόνια ψυχοθεραπεία και έχουν αποκτήσει ένα καλό επίπεδο αυτογνωσίας, ωστόσο εξακολουθούν να δυσκολεύονται ψυχικά ή/και σωματικά. Όπως και άνθρωποι που αντιμετωπίζουν χρόνια προβλήματα υγείας που πολλές φορές έχουν να κάνουν με την απορρύθμιση του οργανισμού.

Τι συμβαινει σε μια συνεδρια SE;

Kάθε συνεδρία SE είναι ένα ταξίδι θεραπείας και αυτο-ανακάλυψης. Εκείνο που προέχει είναι να δημιουργήσουμε ασφάλεια για το νευρικό σου σύστημα. Αυτό σημαίνει να ακούσουμε τις ανάγκες σου, για άνεση και ζεστασιά στο εδώ και τώρα. Μπορεί να σε ρωτήσω για το πού θέλεις να καθήσεις μέσα στο χώρο, σε τι απόσταση θα ήθελες εγώ να καθίσω, εάν χρειάζεσαι κάποιο μαξιλάρι ή κουβέρτα κ.ο.κ. Η σωματική αίσθηση της ασφάλειας είναι πολύ σημαντική για τη θεραπεία από το τραύμα.

Αφού έχουμε δημιουργήσει έναν ασφαλή χώρο, και με επαρκή την αίσθηση της “γείωσης” ( grounding) με την καθοδήγηση μου ξεκινάς να εξερευνάς και να επεξεργάζεσαι τις αισθήσεις που ανακύπτουν στο σώμα σου.Μια συχνή ερώτηση που μπορείς να ακούσεις είναι ¨Τί έρχεται στην επίγνωση σου αυτή τη στιγμή”; Ή αλλιώς ¨Τι συνειδητοποιείς να συμβαίνει στη φυσιολογία σου;¨ Ή μπορεί να σε ρωτήσω “πού στο σώμα σου αισθάνεσαι πχ. αυτό το θυμό”. Μέσα από διάφορες τεχνικές και πρακτικές σε καθοδηγώ να συνδεθείς με το εσωτερικό σου τοπίο. Αυτό μπορεί να είναι κάπως καινούριο στην αρχή, ακριβώς γιατί δεν έχουμε μάθει να συνδεόμαστε και να είμαστε σε επαφή με το σώμα μας. Θα με ακούσεις να σε ενθαρρύνω σε αυτό έτσι ώστε να αρχίσεις να καλλιεργείς τη σωματική σου επίγνωση. Μέσα από αυτή συνδέεσαι με την έμφυτη ικανότητα που έχει το σώμα σου να θεραπεύεται.

Οι συνεδρίες σε βοηθούν να μετακινηθείς από μια κατάσταση απορρύθμισης ή ανισορροπίας σε μια κατάσταση ρύθμισης και πληρότητας. Έτσι ώστε να ανακτήσεις την προσωπική σου δύναμη, να μπορείς να έχεις υγιή όρια, παρουσία και να νιώθεις πιο ασφαλής μέσα στον εαυτό σου.

Τι θεση εχει ο λογος σε μια συνεδρια SE, δηλ θα χρειαστει να πω την ιστορια μου;

Συχνά, σε μια παραδοσιακή ψυχοθεραπεία, ξαναζεί κανείς μιλώντας τις ιστορίες του παρελθόντος και μολονότι είναι σημαντικό η ιστορία να ακουστεί, δεν είναι αρκετό από μόνο του για να μπορέσει το άτομο να την επαναδιαπραγματευτεί και να δημιουργήσει μια νέα ενδυναμωμένη σχέση με το παρελθόν του. Στο SE, ο λόγος χρησιμοποείται πρωτίστως για να εντοπίσουμε σωματικές αισθήσεις και το νόημα που έχει αποδοθεί στις εμπειρίες από το άτομο, παρά τη λεπτομερή εξιστόρηση των τραυματικών γεγονότων . Όταν φέρνουμε μέσα στη θεραπεία το σώμα και διευκολύνουμε το άτομο να ΄μεταβολίσει΄τις σωματικές μνήμες- αισθήσεις, συναισθήματα και νοήματα με μια αίσθηση ασφάλειας, η σχέση του με την εμπειρία του αλλάξει και η συσσωρευμένη ενέργεια αποφορτίζεται.

Τι θεση εχει το αγγιγμα σε μια συνεδρια SE?

Παρόλο που το SE is είναι μια προσέγγιση εστιασμένη στο σώμα δεν χρειάζεται να περιλαμβάνει άγγιγμα ή έντονη σωματική κίνηση. Το άγγιγμα, πάντοτε με τη συγκατάθεση του πελάτη μπορεί να υπάρχει με σκοπό την αίσθηση της υποστήριξης ή της εμπερίεξης και μπορεί να περιλαμβάνει από μέρους του θεραπευτή ένα απαλό άγγιγμα στον ώμο ή την πλάτη του πελάτη ή μια μικρή πίεση κόντρα στο πόδι του. Ή ενίοτε, μπορεί να υπάρχει η πρόσκληση από μέρους του θεραπευτή στον πελάτη να αγγίξει ο ίδιος κάποιο σημείο στο σώμα του.

Με τι συχνοτητα χρειαζεται να γινονται οι συνεδρίες;

Συνήθως, η προτεινόμενη συχνότητα είναι να ξεκινάμε με συνεδρίες σε εβδομαδιαία συχνότητα και έπειτα από περίπου 4 συνεδρίες να αναπροσαρμόζουμε σε δεκαπενθήμερη βάση. Αυτό ωστόσο μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την περίπτωση.