Τί είναι το άγχος;
Το άγχος είναι μια νοητική κατάσταση που όλοι βιώνουμε από καιρό σε καιρό. Συχνά έχει να κάνει με το φόβο ενός επερχόμενου γεγονότος ή κατάστασης που πολλές φορές βασίζεται σε προηγούμενες εμπειρίες. Η εμπειρία του άγχους είναι μια φυσιολογική αντίδραση στο στρες ή τον κίνδυνο και μπορεί να κυμαίνεται από μια ήπια ανησυχία έως και έντονο πανικό.
Πότε το άγχος δεν θεωρείται φυσιολογικό;
- Όταν είναι παρατεταμένο ή έντονο
- Όταν βιώνεται εν τη απουσία ενός στρεσογόνου γεγονότος
- Όταν επηρεάζει τις καθημερινές σου δραστηριότητες
- Όταν νιώθεις ότι σου καταστρέφει τη ζωή
Το επίμονο, έντονο ή διαρκές άγχος που δεν δικαιολογείται από πραγματικές στρεσογόνες καταστάσεις ζωής, μπορεί να γίνει ένα μόνιμο βάρος που κουβαλάμε μαζί μας όλη την ώρα. Παρόν από τη στιγμή που ξυπνάμε, είναι εξαντλητικό. Μπορεί να μας εξουθενώσει σωματικά και συναισθηματικά, που σημαίνει ότι ξυπνάμε κουρασμένοι και συνεχίζουμε στη δουλειά ή/και στην κοινωνική μας ζωή σε μια μόνιμη κατάσταση κούρασης και στρες.
Το τι εννοούμε μιλώντας για «άγχος» μπορεί να διαφέρει πολύ από άνθρωπο σε άνθρωπο αλλά τείνει να αποτελείται από χαρακτηριστικά διαφοροποιημένων σκέψεων, συναισθημάτων, συμπεριφορών και σωματικών αισθήσεων. Καθένα από αυτά μπορεί να επηρεάσει το άλλο οδηγώντας σε επιδείνωση του άγχους. Σιγά σιγά δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος.
Περισσότερες Πληροφορίες
Παρόλο που το άγχος συσχετίζεται με το φόβο, δεν είναι το ίδιο. Ο φόβος είναι μια άμεση εστιασμένη αντίδραση σε ένα συγκεκριμένο γεγονός ή αντικείμενο, και το άτομο είναι συνειδητά ενήμερο γι’αυτόν. Οι περισσότεροι άνθρωποι θα νιώσουν φόβο εάν κάποιος τους επιτεθεί με ένα μαχαίρι. Κι επίσης θα αναγνωρίσουν ότι φοβήθηκαν.
Το άγχος από την άλλη μεριά, συχνά δεν έχει αντικείμενο εστίασης, αλλά είναι αόριστο και δύσκολο να εντοπιστεί σε μια συγκεκριμένη αιτία. Σε αυτή του τη μορφή αποκαλείται «διάχυτο άγχος». Ορισμένες φορές το άγχος που βιώνει κανείς στο παρόν μπορεί να πηγάζει από ένα γεγονός ή πρόσωπο που προκάλεσε πόνο ή φόβο στο παρελθόν, αλλά το άτομο δεν είναι συνειδητά ενήμερο για την αρχική πηγή του συναισθήματος.
Η διάσταση της αποστασιοποίησης το κάνει δύσκολο για τους ανθρώπους να συγκρίνουν τις εμπειρίες του άγχους τους. Παρόλο που οι περισσότεροι άνθρωποι θα νιώσουν φόβο σε καταστάσεις απειλητικές για τη σωματική τους ακεραιότητα και μπορούν να συμφωνήσουν ότι ο φόβος θα ήταν η αναμενόμενη αντίδραση στην παρουσία κινδύνου, το άγχος συχνά πυροδοτείται από γεγονότα ή αντικείμενα που είναι μοναδικά και ειδικά σε κάθε άτομο. Ένας άνθρωπος μπορεί να νιώσει άγχος λόγω ενός μοναδικού νοήματος που αποδίδει στην εμπειρία του ή λόγω μιας ανάμνησης που διεγείρεται από παρούσες συνθήκες και όχι λόγω κάποιου άμεσου κινδύνου. Ένα άλλο άτομο κοιτάζοντας απ’εξω τον άνθρωπο αυτό μπορεί να αισθάνεται πραγματικά μπερδεμένος σχετικά με το λόγο για τον οποίο αυτός νιώθει άγχος.
Ποιά είναι τα συμπτώματα;
Το άγχος μπορεί να βιώνεται με διαφορετικούς τρόπους:
Ψυχολογικά συμπτώματα
- Υπερβολική ανησυχία για τις συνθήκες της ζωής
- Aίσθημα διαρκούς έντασης
- Δυσκολία στη συγκέντρωση- τάση να ξεχνάμε
- Συναιθήματα εξάντλησης και κούραση
- Συναισθήματα πανικού και διάθεση για κλάμα
Σωματικά Συμπτώματα
- Μυική ένταση – Ένταση στο στήθος
- Υπερ-αερισμός- Κράτημα της αναπνοής- Ρηχή αναπνοή
- Πόνοι στον αυχένα – στην πλάτη
- Αίσθημα παλμών
- Ρίγη – Τρέμουλο – Ζαλάδα
- Δυσκολία στον ύπνο
- Nαυτία
- Εφίδρωση – Κρύα ιδρωμένα χέρια
- Ευερεθιστότητα – Aναστάτωση
- Τρόμος ότι κάτι τρομερό πρόκειται να συμβεί, όπως π.χ λιποθυμία, καρδιακή προσβολή, αποπληξία
Δεν είναι αυτό που σου συμβαίνει αλλά το πώς αντιδράς σ’αυτό που έχει σημασία.
Eπίκτητος
Κρίσεις πανικού
Σε ορισμένες περιπτώσεις το άγχος μπορεί να εκδηλωθεί με κρίσεις πανικού- πάνω από ένας στους είκοσι ανθρώπους θα υποφέρει μια κρίση πανικού κάποια στιγμή στη ζωή του.Μια κρίση πανικού είναι ένα έντονο και ξαφνικό συναίσθημα φόβου και ανησυχίας. Τα σωματικά συμπτώματα περιλαμβάνουν κυρίως μια αύξηση στο ρυθμό της αναπνοής, ταχυπαλμία, εφίδρωση, ρίγη, ναυτία και αίσθημα ζαλάδας. Οι σκέψεις του ατόμου περιστρέφονται γύρω από το επερχόμενο κακό και τα συναισθήματα είναι αυτά του ατόμου που υφίσταται μια καρδιακή προσβολή ή θάνατο.
Οι περισσότεροι άνθρωποι εκπλήσσονται από την ξαφνική εμφάνιση μιας κρίσης πανικού, ειδικά αν τους συμβαίνει για πρώτη φορά. Έρχεται από το πουθενά και χωρίς προφανή λόγο. Αυτό που οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν είναι η γενικότερη συσσώρευση του στρες για την οποία το «υποσυνείδητο» έχει επίγνωση-αλλά όχι απαραίτητα και το «συνειδητό» μας- που έχει προηγηθεί της κρίσης. Αυτή η συσσώρευση, εάν δεν αντιμετωπιστεί, τελικά φτάνει το ανώτατο όριο της, αρχίζει να χτυπάει συναγερμός και το «υποσυνείδητο» παρεμβαίνει για να μας «σώσει», ενεργοποιώντας την αντίδραση της «φυγής ή της πάλης». Το αποτέλεσμα είναι ένα κατακλυσμικό συναίσθημα φόβου και άγχους. «Τρέξε»! «Πανικός»!
Η παραπάνω κατάσταση μετατρέπεται σε διαταραχή όταν βιώνουμε επαναλαμβανόμενες κρίσεις, διαρκώς ανησυχούμε ότι θα μας ξανασυμβεί και έχουμε μη ρεαλιστικούς φόβους για τις επιπτώσεις μιας τέτοιας κρίσης. Πιθανόν να πιστεύουμε ότι οι κρίσεις πανικού είναι ένδειξη ενός σοβαρότερου προβλήματος υγείας, όπως μια αδύναμης καρδιάς ή ενός άλλου μείζονος προβλήματος. Μπορεί ακόμη να αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε για την κατάσταση του μυαλού μας. Ένας άνθρωπος που υποφέρει από κρίσεις πανικού μπορεί να παραμείνει σχετικά ενεργός αποφεύγοντας ορισμένα μέρη ή καταστάσεις που μπορεί να πυροδοτήσουν άλλη μια κρίση, εάν όμως συνεχίσει να εξαπλώνεται και σε άλλες περιοχές της ζωής του ατόμου και αρχίσει να περιορίζει σοβαρά τις φυσιολογικές καθημερινές του δραστηριότητες, μπορεί να εξελιχθεί σε φοβίες. Πράγματι, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε Αγοραφοβία (κυριολεκτικά σημαίνει «φόβος της αγοράς»)
Η Αγοραφοβία είναι ο φόβος να βρεθεί κανείς σε δημόσια μέρη ή να μείνει μόνος. Η σκέψη πίσω από το φόβο είναι « αν αποφύγω κάθε μέρος όπου θα μπορούσα πιθανόν να πάθω μια κρίση πανικού και επομένως να φανώ ή να νιώσω γελοίος, τότε θα είμαι ασφαλής». Συνήθως αυτό σημαίνει ότι ένας άνθρωπος με αγοραφοβία δεν θα βιώσει συμπτώματα πανικού σε ένα μέρος όπου νιώθει ασφάλεια, και τις περισσότερες φορές στην άνεση του σπιτιού του.
Διαχείρισης Άγχους/Κρίσεων Πανικού
Είτε η κατάσταση που βιώνετε έχει τη μορφή γενικευμένου άγχους είτε παίρνει τη μορφή κρίσεων πανικού η θεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να επαναποκτήσετε τον έλεγχο της ζωής σας.
Το άγχος εμπλέκει όλα τα συστήματα του οργανισμού μας συναισθηματικό-γνωστικό-σωματικό και επομένως στόχος μας είναι να το αντιμετωπίσουμε σε όλες του τις διαστάσεις.
Η διαχείριση του άγχους και των κρίσεων πανικού περιλαμβάνει ένα συνδυασμό ψυχο-εκπαίδευσης, συμβουλευτικής/ψυχοθεραπείας και κλινικής υπνοθεραπείας:
- Η ψυχο-εκπαίδευση, δηλαδή η γνώση γύρω από την ψυχολογική κατάσταση που βιώνει, θα βοηθήσει τον θεραπευόμενο να αποκτήσει ένα γνωστικό πλαίσιο και να τοποθετήσει τα όσα του συμβαίνουν στη σφαίρα των σκέψεων, των συναισθημάτων και των σωματικών συμπτωμάτων σε μια ρεαλιστική βάση. Γι’αυτό δεν απαιτείται πάνω από μία συνεδρία.
- Η συμβουλευτική/ψυχοθεραπεία, είναι το βασικό μέσο για να μπορέσει κανείς να αναγνωρίσει σε συνειδητό επίπεδο και να νοηματοδοτήσει τις καταστάσεις εκείνες που έχουν συντελέσει στη συσσώρευση του άγχους και που τον οδήγησαν μέχρι εδώ αλλά και να βρει εναλλακτικούς τρόπους διαχείρισης του εαυτού και της ζωής του. Η διαδικασία αυτή, δεν γίνεται από τη μια στιγμή στην άλλη, αλλά απαιτεί μια σειρά συνεδριών καθώς είναι φυσικό ο καθένας μας να χρειάζεται κάποιο χρόνο για να εμπιστευτεί το θεραπευτή, τη διαδικασία αλλά και τον εαυτό του και να αρχίσει να ξεδιπλώνει τον εσωτερικό του κόσμο, πράγμα που θα τον βοηθήσει να αποκτήσει ενόραση στα όσα του συμβαίνουν και να αποκαταστήσει εκ νέου μια αρμονία ανάμεσα στο «συνειδητό» και το «υποσυνείδητό» του.
- Τέλος, η κλινική Υπνοθεραπεία, μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τον πελάτη μέσα σε ένα περιορισμένο κιόλας αριθμό συνεδριών, να μειώσει ή και/να εξαλείψει τα συμπτώματα του πανικού, «σπάζοντας» τον φαύλο κύκλο αρνητικών σκέψεων και αντικαθιστώντας τις με νέες βοηθητικές σκέψεις, μαθαίνοντας να ελέγχει αυτόνομες λειτουργίες όπως ο ρυθμός της αναπνοής και ο καρδιακός παλμός, απευαισθητοποιώντας τον στα αγχογόνα ερεθίσματα ή καταστάσεις και παρέχοντας του μέσα από την εκπαίδευση στην αυτούπνωση τη δυνατότητα να κατευνάζει το άγχος του όποτε το χρειάζεται.
