Eίσαι φοβισμένος. Η οικογένειά σου είναι φοβισμένη. Όλοι όσοι ξέρεις στα social media είναι φοβισμένοι. Και με καλό λόγο: Τα πράγματα είναι αβέβαια. Νιώθουμε ότι δεν έχουμε έλεγχο. Τα πάντα αλλάζουν και γρήγορα. Δεν ξέρουμε ποιοι είναι οι κανόνες. Δεν είμαστε σίγουροι τι θα συμβεί σε εμάς, τις ζωές, τις οικογένειές μας. Και δεν το νιώθουμε να είναι απαραίτητα βραχυπρόθεσμο όλο αυτό. Οπότε τι κάνεις;
Ενώ ηγέτες στην ιατρική και τη δημόσια υγεία δουλεύουν όσο πιο σκληρά μπορούν για να ελέγξουν την εξάπλωση του καινούριου κορονωνοιού, εμείς ακούμε βέβαια και λαμβάνουμε υπόψη μας τις συμβουλές τους. Ωστόσο, ειδικοί στη συναισθηματική νοημοσύνη έχουν επίσης ένα ισχυρό εργαλείο να προσφέρουν – ένα τρόπο να μας βοηθήσει να διαχειριστούμε ένα διαφορετικό τύπο μετάδοσης, που αν τον αφήσουμε να τρέχει ανεξέλεγκτος απλά θα κάνει τα πράγματα χειρότερα. Το να περιορίσουμε τη μετάδοση αρνητικών συναισθημάτων και να κάνουμε τα θετικά συναισθήματα πιο μεταδοτικά, θα μας κάνει να νιώθουμε πιο προετοιμασμένοι και ότι έχουμε ένα καλύτερο έλεγχο κατά τη διάρκεια αυτής της τρομακτικής περιόδου.
Γνωρίζουμε εδώ και πολύ καιρό ότι ο πανικός μεταδίδεται, αλλά οι ειδικοί πιο πρόσφατα έχουν κατανοήσει την έννοια της συναισθηματικής μετάδοσης, το μηχανισμό μέσω του οποίου τα συναισθήματα των ανθρώπων, θετικά ή αρνητικά, γίνονται «viral» μέσα σε ομάδες, επηρεάζοντας τις σκέψεις και τις πράξεις μας. Το να μάθουμε γι αυτό το μηχανισμό είναι κλειδί για να μειώσουμε τη μετάδοση αρνητικών συναισθημάτων και να μας κάνει να νιώσουμε λιγότερο αναστατωμένοι.
Όπως έχει δείξει η έρευνα, έχουμε γενικά λίγη επίγνωση για τη μετάδοση αρνητικών συναισθημάτων και την επιρροή της στη συμπεριφορά μας. Ξεκινάει όταν αυτόματα μιμούμαστε τις εκφράσεις του προσώπου, τη γλώσσα του σώματος, τον τόνο της φωνής- πράγμα που είμαστε προγραμματισμένοι να κάνουμε από την παιδική μας ηλικία. Αυτό που συμβαίνει έπειτα είναι επίσης «μεταδοτικό»:Μέσα από μια ποικιλία σωματικών και νευρολογικών διαδικασιών, νιώθουμε πραγματικά τα συναισθήματα που μιμηθήκαμε- και μετά δρούμε πάνω σε αυτά.
Όταν έχεις έγκυρο λόγο να ανησυχείς, όπως έχουμε τώρα, είναι ακόμη πιο πιθανό να επηρεαστείς από το δικαιολογημένο φόβο κάποιου άλλου. Είναι εύκολο να ‘μολυνθείς’ από τα αρνητικά συναισθήματα των συναδέλφων σου, του παρουσιαστή των ειδήσεων που παρακολουθείς, φίλους στα social media, ή την οικογένειά σου. Στην πραγματικότητα, ‘κολλάς΄το άγχος τους και το μεταφέρεις στους άλλους, που το μεταφέρουν πίσω σε σένα, σε ένα σχεδόν ατέρμονο κύκλωμα αρνητικού συναισθήματος.
Και παρόλο που τα συναισθήματα είναι πιο μεταδοτικά δια ζώσης, μπορούν να μεταδοθούν διαδικτυακά- και μέσω e mail, τηλεφώνου, ή όποιας άλλης συνεχούς αλληλεπίδρασης από απόσταση με άλλους ανθρώπους. Στην πραγματικότητα, η κοινωνική μοναξιά, που μπορεί να ρίξει τη διάθεσή μας, μας κάνει ακόμη πιο επιρρεπείς στη μετάδοση αρνητικών συναισθημάτων. Με δεδομένο αυτό, μπορούμε όλοι να ωφεληθούμε από το αποκτήσουμε μεγαλύτερη επίγνωση σε σχέση με το πώς αποκρινόμαστε στη συναισθηματική μετάδοση αυτόν τον καιρό, ακόμη κι αν εργαζόμαστε από το σπίτι.
Υπάρχουν και καλά νέα: Δεν είμαστε αβοήθητοι. Το να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί η συναισθηματική μετάδοση αυξάνει την επίγνωσή μας για την αρνητική εκδοχή της- και είναι μια μορφή πρόληψης από μόνη της, όπως έχει δείξει η έρευνα για τα οφέλη της αναγνώρισης των υποσυνείδητων διεργασιών. Η ανησυχία σου είναι εύλογη, αλλά το να καταλάβεις πως λειτουργεί η μετάδοση αρνητικών συναισθημάτων μπορεί να σε βοηθήσει να τα βγάλεις πέρα. Θα μπορείς να δεις γιατί τα δικαιολογημένα συναισθήματά σου ενισχύονται από τις αλληλεπιδράσεις σου με τους άλλους και αυτή η γνώση σου δίνει τη δύναμη να κάνεις κάτι γι’ αυτό.
Για αρχή, μείωσε το πόσο συχνά ασχολείσαι με χώρους όπου υπάρχει ανατροφοδότηση του φόβου από τον ίδιο το φόβο παρά από τα γεγονότα, – τα social media για παράδειγμα, ή συζητήσεις με φίλους και συναδέλφους που περισσότερο εικάζουν και καταστροφολογούν παρά μοιράζονται στοιχεία. Διάκρινε ανάμεσα σε ανθρώπους που συμβουλεύονται βάσιμες πληροφορίες και εκείνους που βρίσκονται σε παροξυσμό.
Αυτό δε σημαίνει να βάλεις το κεφάλι σου στην άμμο. Αντίθετα, χρειάζεται να μείνεις σε εγρήγορση. Αλλά να είσαι σοφός σχετικά με τις πηγές σου. Στρέψου σε αξιόπιστους ειδικούς της υγείας και της συμπεριφοράς: το γιατρό σου, τον WHO, τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας. Ακολούθησε ό,τι συμβουλεύουν αυτοί οι ειδικοί, αλλά μην υποθέτεις ότι χρειάζεται να κάνεις παραπάνω από ότι συμβουλεύουν, καθώς αυτό μπορεί να ενισχύσει αρνητικά συναισθήματα στον εαυτό σου και τους άλλους.
Δεύτερον, καθώς προσπαθείς να προστατεύσεις τον εαυτό σου και όλους τους άλλους από τη μετάδοση του ιού, με παραδειγματική σωματική υγιεινή, προσπάθησε ενεργητικά να μειώσεις τη μετάδοση αρνητικών συναισθημάτων, εξασκώντας καλή συναισθηματική υγιεινή. Προσπάθησε να μείνεις ήρεμος χρησιμοποιώντας όποιες μεθόδους λειτουργούν για σένα. Οι άνθρωποι θα μιμηθούν αυτό το συναίσθημα επίσης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μετάδοση θετικών συναισθημάτων και η έρευνα μου δείχνει ότι αυτή είναι το ίδιο ισχυρή όσο και η αρνητική εκδοχή της.
Η άσκηση, ο εθελοντισμός και η καλοσύνη, ο διαλογισμός στην ενσυνειδητότητα, και οι θετικές, υψηλής ποιότητας συνδέσεις με άλλους- ακόμη και διαδικτυακές– μπορούν να ενισχύσουν θετικά τη διάθεσή σου. Τα συναισθήματα ελπίδας, έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να είναι πιο σημαντικά από ότι τα συναισθήματα φόβου, στην ανθεκτικότητα σε αρνητικά συμβάντα, και η εμπρόθετη έκφραση αισιοδοξίας και ευγνωμοσύνης με τον σαφή σκοπό και την κατανόηση ότι σε κάνουν να νιώθεις καλύτερα επίσης συνδέονται με τη μακροπρόθεσμη ευζωία. Χρειαζόμαστε αυτή τη θετική αντιστάθμιση αυτόν τον δύσκολο καιρό, και υπάρχουν δωρεάν διαδικτυακές πηγές βασισμένες στην έρευνα για να σε βοηθήσουν να κάνεις αυτά τα πράγματα.
Μπορεί να μην υπάρξει ένα αποτελεσματικό εμβόλιο για τον Covid-19 ή θεραπεία για κάποιο διάστημα. Ωστόσο, έχουμε τη δύναμη να αναλάβουμε δράση εκεί που μπορούμε, από το να λάβουμε υπόψη μας τις συμβουλές για κοινωνική απόσταση όσο και το να μείνουμε όσο πιο ήρεμοι γίνεται για το καλό το δικό μας για των άλλων. Το να μειώσουμε τη μετάδοση αρνητικών συναισθημάτων και- να υποστηρίξουμε τη μετάδοση θετικών συναισθημάτων μπορεί να μας βοηθήσει όλους να ανταπεξέλθουμε μαζί σε αυτή την πολύ απρόβλεπτη καταιγίδα.
Μετάφραση- Απόδοση: Έλενα Καμπισοπούλου, Ψυχολόγος ΜSc.
Άρθρο του Sigal Basarde στο HBR (Harvard Business Review). Μπορείτε να το διαβάσετε το αρχικό εδώ
Photo by ROBIN WORRALL on Unsplash
