Καθημερινά κάνουμε διάφορες συζητήσεις στη δουλειά, στην κοινωνική μας ζωή, στο σπίτι. Ορισμένες από αυτές μας επηρεάζουν θετικά και άλλες αρνητικά.
Δεν είναι λίγα τελευταία τα άρθρα που μας προτρέπουν να αποβάλλουμε από τη ζωή μας ανθρώπους και καταστάσεις που λειτουργούν «τοξικά». Θεωρούσα πως η λέξη αυτή ίσως και να ‘ναι λίγο βαριά. Φαίνεται όμως ότι η επίδραση που μπορεί να έχει επάνω μας η ‘αρνητική’ αλληλεπίδραση με ένα άτομο μπορεί πράγματι να ερμηνευτεί με όρους «τοξικότητας» και μάλιστα με την κυριολεκτική έννοια, αφού τέτοιες αλληλεπιδράσεις επηρεάζουν άμεσα τη χημεία του οργανισμού μας.
Σκεφτείτε για λίγο την τελευταία φορά που είχατε μια ωραία συζήτηση με ένα φίλο; Πώς σας έκανε να νιώσετε; Τι σκέψεις κάνατε κατά τη διάρκεια της συζήτησης και τι συναισθήματα σας άφησε; Στη συνέχεια, φέρτε στο νου σας την τελευταία φορά που είχατε μια «αρνητική» συζήτηση με κάποιον- τι σκέψεις και συναισθήματα είχατε κατά τη διάρκεια της συζήτησης αλλά και μετά από αυτή;
Το πιθανότερο είναι ότι κατά τη διάρκεια της «ωραίας» συζήτησης νιώσατε θετικά συναισθήματα τόσο για τον εαυτό σας όσο και για τη σχέση, μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, αισιοδοξία, ενέργεια, νοιάξιμο, υποστήριξη από το συνομιλητή σας. Η αρνητική συζήτηση από την άλλη μάλλον σας άφησε με «αρνητικά» συναισθήματα για τον εαυτό σας και τη σχέση όπως άγχος, ανασφάλεια, φόβο, ατονία, λύπη κ.α
Σύμφωνα με την έρευνα αυτό δεν έχει να κάνει αποκλειστικά με την προσωπικότητα του ατόμου, αλλά με τον τρόπο που είμαστε φτιαγμένοι δηλ. με τη νευροφυσιολογία μας.
Έτσι, συζητήσεις που εμπεριέχουν ενθάρρυνση, θετικά σχόλια και αποπνέουν συμπόνοια, απελευθερώνουν στον εγκεφαλό μας τη λεγόμενη «οξυτοκίνη» μια χημική ουσία που μας κάνει να νιώθουμε καλά., που ενισχύει τη σύνδεση με τον άλλο και ταυτόχρονα μας δίνει το μήνυμα ότι «όλα είναι εντάξει» και ότι είμαστε ασφαλείς.
Αντίθετα, συζητήσεις που εμπεριέχουν επίκριση και επιτιμητικά σχόλια πυροδοτούν την αντίδραση του στρες στο σώμα μας – αντίδραση της φυγής ή της πάλης- εκλύοντας κορτιζόλη και στέλνοντας στον οργανισμό μας το μήνυμα ότι είμαστε υπό κατάσταση απειλής.
Η κορτιζόλη έχει ως αποτέλεσμα να «κλείνει» τις περιοχές του εγκεφάλου μας που είναι υπεύθυνες για την ικανότητα σκέψης και να ενεργοποιεί κέντρα που έχουν να κάνουν με την αποφυγή της σύγκρουσης και με αμυντικές συμπεριφορές. Γι αυτό το λόγο και σε τέτοιες περιπτώσεις γινόμαστε πιο αντιδραστικοί και ευαίσθητοι ενώ μπορεί και να αντιλαμβανόμαστε ακόμη μεγαλύτερη επικριτικότητα και αρνητισμό από την άλλη πλευρά.
Ίσως να έχετε προσέξει πόσο δύσκολο είναι να ξεχάσουμε κουβέντες που μας πίκραναν και βαρείς χαρακτηρισμούς ή ταμπέλες που μας κόλλησαν. Τα θετικά σχόλια τείνουμε να τα ξεχνάμε τόσο εύκολα και γρήγορα ενώ τα αρνητικά μένουν στη μνήμη μας σαν επίμονοι λεκέδες.
Αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι η επίδραση της κορτιζόλης μπορεί να έχει διάρκεια έως και 26 ώρες ή περισσότερο πράγμα που κάνει την αλληλεπίδραση να αποτυπώνεται έντονα στη μνήμη μας αλλά και μεγενθύνει την επίδραση της στη μελλοντική μας συμπεριφορά. Η κορτιζόλη λειτουργεί όπως εκείνες οι βιταμίνες που απελευθερώνονται με το χρόνο – έτσι που όσο αναμασάμε την «αρνητική» αλληλεπίδραση τόσο μεγαλύτερη είναι και η επίδρασή της επάνω μας.
Η οξυτοκίνη από την άλλη, που παράγεται μέσα από θετικά σχόλια και αλληλεπιδράσεις γενικότερα μεταβολίζεται πολύ πιο γρήγορα που σημαίνει ότι η επίδρασή της είναι λιγότερο έντονη και έχει πιο σύντομη διάρκεια.
Όλη αυτή η «χημεία των συζητήσεων» έχει μεγάλη σημασία για το είδος των συζητήσεων που θέλουμε πραγματικά να έχουμε σε καθημερινή βάση, ειδικά στο οικογενειακό και στο εργασιακό μας περιβάλλον, όπου πολύ συχνά γινόμαστε αρκετά επικριτικοί προκειμένου να κινητοποιήσουμε τους άλλους. Οι Glaser and Glaser στο άρθρο τους “The Neurochemistry of Positive Conversations”, υπογραμμίζουν πόσο σημαντικό είναι να γίνουμε πιο ενσυνείδητοι σε σχέση με τον τρόπο που συζητάμε και εξηγούν ότι “συμπεριφορές που αυξάνουν τα επίπεδα της κορτιζόλης μειώνουν την ικανότητα για συζήτηση (Conversational Intelligence- “C-IQ”, δηλ. την ικανότητα ενός ατόμου να σκεφτεί με πρωτοτυπία, ενσυναίσθηση, δημιουργικότητα και στρατηγική και να συνδεθεί με τον άλλο». Αντίθετα συμπεριφορές που εκλύουν την οξυτοκίνη ενισχύουν αυτή την ικανότητα, το «C-IQ» μας.
Με απλά λόγια, καλό είναι να έχουμε υπόψη μας ότι υπάρχουν τρόποι συζήτησης που μας «ανοίγουν» και άλλοι που μας «κλείνουν», έτσι ώστε να είμαστε πιο ενσυνείδητοι στο ύφος και στο περιεχόμενο των συζητήσεων που κάνουμε με τους άλλους. Αυτό δε σημαίνει να μην εκφράζουμε τα αιτήματα, τις απόψεις ή και τα παράπονα μας αλλά ότι είναι σημαντικό να το κάνουμε με έναν τρόπο που έχει ενσυναίσθηση και γίνεται αντιληπτός ως μη απειλητικός. Εάν πραγματικά θέλουμε να βγάζουμε τον καλύτερο εαυτό στους ανθρώπους που έχουμε κοντά μας τότε το να μάθουμε να επικοινωνούμε με ένα πιο θετικό τρόπο είναι το κλειδί!
“I’ve learned that people will forget what you said, people will forget what you did, but people will never forget how you made them feel.”
― Maya Angelou
Photo by taylor hernandez on Unsplash
