Άστραψαν τα μάτια μου στον τίτλο του άρθρου… «Η Εξίσωση της Ευτυχίας». Τι δηλαδή: η φόρμουλα της ευτυχίας σ’ έναν μαθηματικό τύπο; Προς στιγμή ενθουσιάστηκα… Μήνες παιδεύομαι να δώσω απαντήσεις σχετικά με το νόημά της συνειδητά και υποσυνείδητα.
Οι διαθέσεις μου σαν κύματα, που υψώνονται και πέφτουν σχηματίζοντας διαδοχικές καμπύλες, ακολουθώντας γεγονότα και εξελίξεις.
Προσδοκίες που γεννιούνται – προσδοκίες που σβήνουν και πάλι από την αρχή. Σερφάρω τα κύματα όσο καλύτερα μπορώ – πέφτω μαζί τους και ξανασηκώνομαι.
Διαβάζω: Ερευνητές ανακάλυψαν την εξίσωση της ευτυχίας. Χάρη σ’ αυτή μπορούν να προβλέψουν πόσο καλά πρόκειται να νιώθουμε από στιγμή σε στιγμή και μάλιστα με μεγάλη ακρίβεια. Πώς μπορεί να μη σε ενδιαφέρει μια τέτοια είδηση;
Για να καταλάβετε καλύτερα:
Η εξίσωση αρχικά βασίστηκε σε μια μελέτη στην οποία συμμετείχαν 26 άτομα και όπου έπαιζαν ένα παιχνίδι στο οποίο μέσα από μια διαδικασία λήψης αποφάσεων κέρδιζαν ή έχαναν χρηματικά ποσά. Στη συνέχεια δοκιμάστηκε σε δεδομένα που συλλέχθηκαν από ένα δείγμα 18.420 ατόμων από όλο τον κόσμο με μια εφαρμογή για κινητά, που είχε σκοπό να μετρήσει την ευτυχία που τα άτομα ένιωθαν τη δεδομένη στιγμή. Μέσω της εφαρμογής υπολογιζόταν ο βαθμός ευτυχίας που αισθάνονταν με βάση το τι έκαναν αλλά και το πώς ένιωθαν πριν από αυτό ή τι προσδοκίες είχαν.
Όπως ήταν προβλεπόμενο, η ευτυχία των ατόμων σε μια δεδομένη στιγμή (στην αρχική μελέτη) επηρεαζόταν σημαντικά από το αν και κατά πόσο κέρδιζαν ή έχαναν, από τη θετική έκβαση δηλαδή των πρόσφατων γεγονότων και των αποφάσεων που τα άτομα έπαιρναν στη διάρκεια του παιχνιδιού. Εκείνο που δεν ήταν αναμενόμενο για τους ερευνητές ήταν ο εξαιρετικά σημαντικός ρόλος που οι προσδοκίες έπαιζαν στη διαμόρφωση της -από στιγμή σε στιγμή- διάθεσης των συμμετεχόντων, έτσι που ο βαθμός ευτυχίας που ένιωθαν είχε να κάνει όχι μόνο με το πόσο καλά πήγαιναν τα πράγματα τη στιγμή της μέτρησης αλλά από το κατά πόσο πήγαιναν καλύτερα από πριν!
Η μελέτη βρήκε δηλαδή ότι η ευτυχία ενός ατόμου σε μια δεδομένη στιγμή δεν εξαρτάται μόνο από την έκβαση των πρόσφατων γεγονότων αλλά επίσης- και πολύ σημαντικά- από τις προσδοκίες του γι’ αυτά.
Είχαν προβλέψει ότι τα πρόσφατα κέρδη θα επηρέαζαν την ευτυχία των ατόμων αλλά ήταν έκπληξη να βρουν σε πόσο μεγάλο βαθμό οι προσδοκίες καθόριζαν τα επίπεδα ευτυχίας που οι άνθρωποι ένιωθαν.
Με απλά λόγια και σε σχέση με την πραγματική ζωή φαίνεται ότι το κατά πόσο νιώθουμε ευτυχισμένοι σε μια χρονική στιγμή εξαρτάται από το βαθμό στον οποίο η εξέλιξη των πραγμάτων τη δεδομένη στιγμή ανταποκρίνεται ή υπερβαίνει τις προσδοκίες που από πριν έχουμε διαμορφώσει για αυτά.
Είναι γνωστό έως και αυτονόητο από όλους μας ότι αν έχεις μεγάλες προσδοκίες, είναι πολύ πιθανό να απογοητευτείς. Η μελέτη το επιβεβαιώνει. Αν διατηρούμε χαμηλότερες προσδοκίες είναι πιο πιθανό, η έκβαση των πραγμάτων να τις υπερβεί, επηρεάζοντας έτσι θετικά τη διάθεσή μας και κάνοντάς μας να νιώθουμε πιο ευτυχισμένοι. Άρα:
Αν έχεις μεγάλες προσδοκίες πρόσεχε γιατί πας γυρεύοντας!
Κάποιοι θα σου πουν ή κι εσύ στον ίδιο σου τον εαυτό: «Μην έχεις προσδοκίες», «Μην περιμένεις τίποτα». Κι αυτό πάλι έχει ένα βαθμό αλήθειας. Οι Βουδιστές μιλούν για το «μυαλό που συνέχεια θέλει», το πόσο οι προσδοκίες μας κάνουν να υποφέρουμε και μας προτείνουν να ζούμε στο «εδώ και τώρα». Και πράγματι, οι προσδοκίες νοητικά μας παγιδεύουν στο μέλλον ένα μέλλον που δεν είναι παρά μια ψευδαίσθηση.
Έλα όμως που, σύμφωνα με την παραπάνω (αλλά και άλλες έρευνες) οι προσδοκίες επηρεάζουν τη διάθεσή μας και το κατά πόσο νιώθουμε ευτυχισμένοι ακόμη και προτού να γνωρίζουμε την έκβαση των πραγμάτων… αυτή τη στιγμή στο εδώ και τώρα! Μία από τις αξιοθαύμαστες ικανότητες που διαθέτει ο εγκέφαλος μας είναι και το ότι μας επιτρέπει να εξερευνούμε νοητικά τις πιθανές μελλοντικές καταστάσεις. Μόνο και μόνο σχεδιάζοντας τις διακοπές μας και προσδοκώντας την ώρα να φύγουμε και να περάσουμε καλά η διάθεσή μας ανεβαίνει, νιώθουμε πιο ευτυχισμένοι. Το ίδιο και με κάθε ευχάριστο πλάνο που κάνουμε.Νιώθουμε καλά στην ιδέα ότι θα περάσουμε όμορφα.
Αν θες να γίνεις άμεσα πιο ευτυχισμένος, κάνε τώρα ένα πλάνο για κάτι ευχάριστο και νιώσε ήδη καλά!
Και να γνωρίζετε ότι όσο πιο συγκεκριμένο το πλάνο τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να αντλήσετε ικανοποίηση από αυτό. Ή τουλάχιστον αυτό υποστηρίζει μια άλλη έρευνα (Melanie, Aaker & Norton, 2014) και ακούγεται λογικό. Όταν οι άνθρωποι επιδιώκουμε ένα συγκεκριμένο σκοπό είναι πιο πιθανό να επιτύχουμε μια πραγματικότητα η οποία ταιριάζει με τις αρχικές προσδοκίες μας και έτσι να νιώσουμε πιο ευτυχισμένοι. Από αυτή την άποψη είναι προτιμότερο να θέσετε ως στόχο π.χ το «να τρώτε κάθε βράδυ μαζί με το/τη σύντροφό σας» από το «να περνάτε περισσότερο χρόνο μαζί».
Είναι προτιμότερο να μεταφράζεις τα σχέδιά σου σε συγκεκριμένους στόχους!
Αν το όνειρό σας είναι να ταξιδέψετε, κάντε μια λίστα σε ιεραρχική σειρά με τα μέρη που θέλετε να επισκεφθείτε.
Αν θέλετε να χάσετε βάρος ή απλά να νιώσετε καλύτερα με το σώμα σας – δεσμευτείτε τώρα σε μια σωματική δραστηριότητα – π.χ να περπατάω 15 λεπτά κάθε βράδυ.
Όπως και όλα σχεδόν τα πράγματα στη ζωή, έτσι και οι προσδοκίες έχουν τη διπλή τους όψη. Από τη μία μας ανεβάζουν κι από την άλλη μας κατεβάζουν… κι έτσι βρισκόμαστε να σερφάρουμε τα κύματα, με τις διαθέσεις μας να αλλάζουν όπως οι αποχρώσεις του ουρανού και της θάλασσας, στην καλύτερη περίπτωση με όλο και μεγαλύτερη επιδεξιότητα και χάρη, προετοιμασμένοι και για να πέσουμε, πιο έτοιμοι να πιάσουμε το επόμενο κύμα…
- Rudd, Melanie, Jennifer Aaker, and Michael Norton ( 2014). “Getting the Most out of Giving: Concretely Framing a Prosocial Goal Maximizes Happiness.” Journal of Experimental Social Psychology 54 (September): 11-24.
Photo by Silas Baisch on Unsplash
