Γιατί το να κάνεις ένα βήμα πίσω είναι το ίδιο σημαντικό με το να κάνεις ένα βήμα μπροστά.
Οι άνθρωποι έχουμε την τάση να προσκολλώμαστε σε σχέσεις, δουλειές, σχέδια, πεποιθήσεις, υλικά αγαθά και ιδέες. Κι ενώ ένας ορισμένος βαθμός εμπλοκής και το πάθος μας για όλα τα παραπάνω μπορεί να λειτουργεί ως κινητήριος δύναμη, όταν εξαρτάμε την ευτυχία μας, την ύπαρξη μας και το νόημα της ζωής μας από τη δουλειά, τις σχέσεις μας, το status μας ή ό,τιδήποτε άλλο, βάζουμε τον εαυτό και την ψυχική μας υγεία σε κίνδυνο.
Γιατί;
Γιατί με την προσκόλληση έρχεται μια πολύ ισχυρή επιθυμία να ελέγξουμε τα πράγματα, τις καταστάσεις, τους άλλους ανθρώπους.
Και παρόλο που μπορούμε να εξασκήσουμε έναν ορισμένο βαθμό ελέγχου επάνω στις συνθήκες μας, αυτό δεν αποκλείει την πιθανότητα τα πράγματα να εξελιχθούν διαφορετικά από ότι θέλουμε/περιμένουμε/απαιτούμε.
Η αποστασιοποίηση αποκαλύπτει ένα μεγάλο παράδοξο της ζωής: Προκειμένου να αποκτήσουμε κάτι, χρειάζεται να αποδεσμεύσουμε την προσκόλλησή μας στην ιδέα να το έχουμε. Όταν αναγνωρίζουμε ότι η μοναδική γνήσια πηγή ασφάλειας είναι το να είμαστε ο αυθεντικός εαυτός μας, τότε μπορούμε να αποστασιοποιηθούμε πιο εύκολα.
Όμως τι ακριβώς εννοούμε όταν μιλάμε για αποστασιοποίηση;
Η υγιής αποστασιοποίηση επιτρέπει τη βαθιά εμπλοκή μας- ακριβώς λόγω της έλλειψης προσκόλλησης σε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα.
Ενδείξεις έντονης προσκόλλησης
Όταν είσαι προσκολλημένος σε ένα αντικείμενο, σκοπό, όνειρο ή ένα άλλο πρόσωπο, αισθάνεσαι ότι: «Εάν, δεν το έχω αυτό, δεν θα είμαι ολόκληρος». Υπάρχουν συναισθήματα όπως:
- Άγχος
- Φόβος
- Θυμός
- Απόγνωση
- Ζήλεια
- Αβοηθησία
- Θλίψη
- Αποσύνδεση
Οι περισσότεροι από εμάς καταλαβαίνουμε ότι η αποστασιοποίηση παίζει ένα σημαντικό ρόλο στο να χτίσουμε μια υγιή και αρμονική σχέση με τον εαυτό μας και τους άλλους. Όμως παρόλο που μπορεί να το θέλουμε, μπορεί να δυσκολευόμαστε να βρούμε τον κατάλληλο τρόπο να την εφαρμόσουμε.
Ή μπορεί να φοβόμαστε ότι αν επιτρέψουμε στον εαυτό μας να αποστασιοποιηθεί θα γίνουμε απόμακροι και απαθείς.
Όμως, αποστασιοποίηση δεν σημαίνει απόσυρση. Σημαίνει το να μπορώ να δω τα πράγματα από μια διαφορετική προοπτική, παραμένοντας συναισθηματικά παρών. Έχει να κάνει με την αποδέσμευση της ανάγκης μας για το αντικείμενο της προσκόλλησης. Παραμένουμε παρόντες, αλλά χωρίς το φόβο και την αγωνία.
Με αυτή την έννοια, αποστασιοποίηση σημαίνει, περισσότερη εμπλοκή, αλλά χωρίς την προσκόλληση στο αποτέλεσμα. Είναι σα να βγαίνουμε έξω από τον εαυτό μας και να βλέπουμε τα πράγματα χωρίς το διαστρεβλωτικό φακό του Εγώ.
Προκειμένου να σπάσουμε την πρσοκόλληση σε ό,τι δήποτε μας κρατάει παγιδευμένους – είτε είναι πρόσωπο, ιδέα ή κατάσταση μπορούμε να κάνουμε τα εξής τέσσερα βήματα. Με αυτόν τον τρόπο θα εξασκήσουμε το να αποστασιοποιηθούμε αλλά να παραμείνουμε παρόντες συναισθηματικά.
1.Εξέτασε τους λόγους της προσκόλλησης σου
Συχνά δε μας είναι εύκολο να εντοπίσουμε πότε η προσκόλληση ξεκινάει. Γι αυτό είναι μια πρόκληση το να εξετάσουμε τους λόγους της προσκόλλησης, όταν έχουμε παραβλέψει αυτό το αρχικό σημείο. Αν παρατηρήσουμε το αντικείμενο της προσκόλλησης και παρατηρήσουμε το νου μας, μπορούμε να διακρίνουμε τις ρίζες της εξάρτησης.
Τι είναι εκείνο στο αντικείμενο της προσκόλλησης που το κάνει τόσο επιθυμητό; Αν είναι ένα πρόσωπο, τι μας δίνει αυτό το πρόσωπο που το κάνει τόσο μοναδικό; Τι είναι εκείνο που μας κάνει να φοβόμαστε να τους χάσουμε; Ή μήπως είναι κάτι που λείπει από εμάς τους ίδιους; Αν είμαστε προσκολλημένοι σε μια κατάσταση ή σε μια ιδέα, γιατί δεν μπορούμε να την αποδεσμεύσουμε; Μήπως μας δίνει μια ορισμένη ταυτότητα που φοβόμαστε να χάσουμε; Νιώθουμε ότι είμαστε ένα τίποτα χωρίς αυτό;
Το να αναγνωρίσουμε τους λόγους της προσκόλλησης είναι το πρώτο βήμα προς το να εξαλείψουμε το μεγαλύτερο μέρος της. Δε θα συμβεί από τη μια στιγμή στην άλλη. Μπορεί να πάει μέρες ή βδομάδες. Παρόλ αυτά έχουμε κάνει την αρχή στην επίλυση του προβλήματος.
2. Παρατήρησε τον πόνο σου
Η ισχυρή προσκόλληση τρέφει τον πόνο. Μπορεί να μη θέλουμε να το παραδεχτούμε ή να ισχυριζόμαστε ότι δε μας κάνει δυστυχισμένους αλλά αυτό δεν είναι παρά ένα κόλπο του εγώ , αφού το εγώ φοβάται την εξαφάνισή του. Ωστόσο, βαθιά μέσα μας όλοι ευχόμαστε να ελευθερωθούμε από τα αντικείμενα των προσκολλήσεων μας. Οπότε, κάνε ένα βήμα πίσω και δες τον εαυτό σου αντικειμενικά. Όταν αντιληφθούμε ότι ο πόνος μας πηγάζει από την προσκόλληση, έχουμε λύσει και το δεύτερο σημαντικο μέρος του προβλήματος.
Πώς γίνεσαι όταν βρίσκεσαι κοντά στο αντικείμενο της προσκόλλησης; Μήπως γίνεσαι εξαρτητικός ή φορτικός; Μήπως αναπτύσσεις το φόβο να χάσεις αυτό το πρόσωπο, το αντικείμενο, την ιδέα; Πρόσεξε πως το αντικείμενο της προσκόλλησης κρατά το νου σου απασχολημένο, και παρατήρησε την αγωνία που τρέφει.
Εάν είσαι προσκολλημένος σε κάποιο άτομο, πρόσεξε τον εαυτό σου- πως δεν μπορείς να κοιμηθείς το βράδυ αν λείπουν ή αν δε μιλήσεις μαζί τους, ή πως κολλάς επάνω τους όταν αισθάνεσαι ότι γίνονται απόμακροι. Αν είσαι προσκολλημένος σε μια ιδέα πρόσεξε πως γίνεσαι αμυντικός όταν κάποιος σου αντιτίθεται.
3. Εστίασε στον εαυτό σου
Η προσκόλληση, κάνει τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας να εστιάζουν μόνο στο αντικείμενο της. Σε αυτή την περίπτωση εκχωρούμε την προσωπική μας δύναμη. Το αντικείμενο της προσκόλλησης είναι κάτι που χρειαζόμαστε απεγνωσμένα προκειμένου να είμαστε ευτυχισμένοι.
Εάν θέλουμε να αποστασιοποιηθούμε με έναν υγιή τρόπο, θα πρέπει να μετατοπίσουμε την εστίαση από το αντικείμενο της προσκόλλησης στο εαυτό μας. Η ερώτηση που χρειάζεται να θέσουμε είναι : «Τι χρειάζομαι τώρα;» και να επιδιώξουμε να τον φροντίσουμε κάνοντας πράγματα που ενδυναμώνουν τη σχέση με τον εαυτό μας.
Το ζητούμενο είναι να πάρουμε την προσωπική μας δύναμη πίσω και να ξαναβρεθούμε στο κέντρο του εαυτού μας. Τότε, θα είμαστε και πάλι σε θέση να έχουμε επιλογές αντί να νιώθουμε έρμαια των προσκολλήσεων μας.
4. Αποδέξου την ιδέα της παροδικότητας
Για να μπορέσουμε να ελευθερωθούμε από την προσκόλληση έχει σημασία να κατανοήσουμε το ζήτημα της παροδικότητας των πραγμάτων. Όταν προσκολλώμαστε , αναπτύσσουμε ένα μεγάλο φόβο για την αλλαγή. Όμως η αλλαγή είναι η φύση της ζωής. Οι άνθρωποι εξελίσσονται, επομένως και οι καταστάσεις αλλάζουν.
Όταν είμαστε προσκολλημένοι σε κάποιον, εκείνο στο οποίο είμαστε κυρίως προσκολλημένοι είναι η εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας γι αυτόν. Όταν εκείνος αλλάζει, εμείς πασχίζουμε να συντηρήσουμε αυτή την εικόνα. Αν κοιτάξουμε μέσα μας θα δούμε ότι πιθανότατα κι εμείς οι ίδιοι έχουμε αλλάξει, ο τρόπος που βλέπουμε τα πράγματα είναι διαφορετικός σε σχέση με άλλοτε. Ωστόσο, μπορεί να εξακολουθούμε να είμαστε κολλημένοι σε ιδέες και κανόνες που δε μας εξυπηρετούν πια.
Εάν αποδεχτούμε την παροδικότητα ως τη φυσική ροή της ζωής, μπορούμε να απελευθερωθούμε από τις προσκολλήσεις μας. Αν δούμε τα πράγματα από ψηλά, αντικρύσουμε τη μεγάλη εικόνα και κατανοήσουμε πως όλα προορίζονται να φθαρούν, τότε αυτόματα αποστασιοποιούμαστε. Τότε συνειδητοποιούμε ότι, αντί να πιέζουμε τα πράγματα προς μια συγκεκριμένη έκβαση, είναι προτιμότερο να τα εκτιμήσουμε και να τα απολαύσουμε γι αυτό που είναι, χωρίς να τα θεωρούμε δεδομένα.
“Η αληθινή αποστασιοποίηση δεν είναι μια απομάκρυνση από τη ζωή αλλά η απόλυτη ελευθερία του νου να εξερευνήσει τη ζωή” ~ Ron W. Rathbun
“Η προσκόλληση είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής ψευδαισθήσεων. Η πραγματικότητα μπορεί να γίνει αντιληπτή μόνο από όποιον είναι αποστασιοποιημένος”~ Simone Weil
Written by: Έλενα Καμπισοπούλου ΜSc., Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
Photo by Luca Bravo on Unsplash
