Η Δύναμη της Ευαλωτότητας

Μόνο στο άκουσμα της λέξης «ευαλωτότητα» νιώθω ένα μικρό ή μεγαλύτερο ρίσκο να παραμονεύει και τη γυαλισμένη πανοπλία μου να τρίζει ελαφρά… Έμαθα να ορίζω τον εαυτό μου με όρους όπως δυνατή και αδύναμη… με το πρώτο να είναι εντάξει και το δεύτερο όχι. Εύκολα κανείς ταυτίζει την ευαλωτότητα με την αδυναμία… έτσι που να φυλάγεται από αυτήν όσο το δυνατόν περισσότερο. Όμως πέφτει σε πλάνη…συγχέει έννοιες που δε θα ‘πρεπε… Γιατί να ανοίγεσαι στην ευαλωτότητά σου δε σημαίνει αδυναμία αλλά δύναμη και ορισμένοι αυτό το ξέρουν καλά…

Η ευαλωτότητα μας τρομάζει, είναι αλήθεια. Αλλά ταυτόχρονα είναι ένας ισχυρός και αυθεντικός τρόπος να είσαι. Σύμφωνα με τη συγγραφέα Brené Brown, στο βιβλίο της Daring Greatly: How the Courage to Be Vulnerable Transforms the Way We Live, Love, Parent and Lead, “Η ευαλωτότητα είναι ο πυρήνας, η καρδιά, το κέντρο των σημαντικών ανθρώπινων εμπειριών.”

Η ίδια ορίζει την ευαλωτότητα ως “αβεβαιότητα, ρίσκο και συναισθηματική έκθεση».

Οι άνθρωποι συχνά έρχονται στην ψυχοθεραπεία με το παράπονο ότι δε νιώθουν τα συναισθήματά τους. Αισθάνονται μουδιασμένοι, «παγωμένοι»…δε νιώθουν πόνο αλλά ούτε και χαρά. Δεν αντλούν πια ικανοποίηση από πράγματα που άλλοτε τους έδιναν ευχαρίστηση. Έχουν μονώσει τον εαυτό τους από ο,τιδήποτε επώδυνο. Όμως η ίδια μόνωση έχει κλείσει απέξω και οποιοδήποτε άλλο συναίσθημα. Είναι σα να κλείνεις το παράθυρο για να μη μπαίνει ο ψυχρός αέρας. Προφυλάσσεσαι από το κρύο αλλά ταυτόχρονα κλείνεις απέξω το φως, τον ήχο, τις μυρωδιές…

Όπως πολύ ωραία λέει και η Brown είναι αδύνατο να μουδιάσουμε επιλεκτικά τα συναισθήματά μας. Κι έτσι μουδιάζουμε συνολικά.Όχι μόνο τα επώδυνα και δύσκολα συναισθήματα, αλλά και τη χαρά, τη δημιουργικότητα, την αγάπη, την ανάγκη μας για σύνδεση.

Γιατί η καρδιά όλων των συναισθημάτων είναι η ευαλωτότητά μας. “Να νιώθεις, σημαίνει να είσαι ευάλωτος» μας λέει η ερευνήτρια. Όταν λοιπόν θεωρούμε την ευαλωτότητα αδυναμία , θεωρούμε ταυτόχρονα ότι είναι αδυναμία να νιώθουμε τα συναισθήματά μας. Όμως τα συναισθήματα είναι αυτά που κάνουν να νιώθουμε ζωντανοί και που μας επιτρέπουν να συνδεόμαστε με τους άλλους.

Εξάλλου, αν σκεφτούμε πραγματικά τι συνιστά την ευαλωτότητα θα αρχίσουμε να βλέπουμε ότι ουσιαστικά πρόκειται για το αντίθετο της αδυναμίας. Στο βιβλίο της η Brown παραθέτει τις διάφορες απαντήσεις που οι συμμετέχοντες έδωσαν στην έρευνά της όταν τους ζήτησε να συμπληρώσουν τη φράση «Ευαλωτότητα είναι__________»

Πήρε απαντήσεις όπως: ‘να ξεκινήσω τη δική μου δουλειά’, ‘ να πάρω τηλέφωνο ένα φίλο που έχασε το παιδί του’, ‘να παραδεχτώ αυτό που φοβάμαι’, ‘ να μείνω έγκυος μετά από τρεις αποβολές’, ‘να ζητήσω σε κάποιον να βγει μαζί μου’, ‘να ρισκάρω να με απορρίψουν’

Να είμαστε ευάλωτοι σημαίνει να είμαστε σε επαφή με την αλήθεια μας και να βρίσκουμε το θάρρος να την υποστηρίζουμε. Αυτό δε σημαίνει ότι κάνουμε ενεργητικά την επιλογή να είμαστε ευάλωτοι, σημαίνει όμως το να βρούμε μέσα μας την προθυμία κάποιες φορές να πούμε «σ αγαπώ» πρώτοι, να κάνουμε μια κίνηση ακόμη κι όταν δεν υπάρχουν εγγυήσεις, να επενδύσουμε σε μια σχέση που μπορεί να «πάει» ή όχι, να ζητήσουμε από τον άλλο τη βοήθειά του ακόμη και αν μπορεί να μας την αρνηθεί. Με άλλα λόγια να βρούμε μέσα μας την προθυμία να ανοιχτούμε περισσότερο στα στοχεία που συνθέτουν την ευαλωτότητα : την αβεβαιότητα, το ρίσκο και τη συναισθηματική έκθεση.

Αντί γι αυτό βρίσκουμε πολλούς και διάφορους τρόπους να μουδιάζουμε όλο και πιο πολύ, μπαίνοντας σ’ένα φαύλο κύκλο όπου απομακρυνόμαστε περισσότερο από τον εαυτό μας και τους άλλους.Πώς;

Με το να προσπαθούμε πολύ να έχουμε τον έλεγχο, κάνοντας το αβέβαιο βέβαιο.

Με το να επιζητούμε την τελειότητα.

Με το να προσποιούμαστε, να μην επιτρέπουμε στους άλλους να δουν τον πραγματικό μας εαυτό.

Η Brown εξηγεί ότι το να είμαστε ανοιχτοί στην ευαλωτότητά μας δε σημαίνει να βγάζουμε τα μυστικά μας στη φόρα ή να ανοίγουμε την καρδιά μας σε ξένους. Η ευαλωτότητα πάει μαζί με τα όρια και θα πει ότι «μοιραζόμαστε τα συναισθήματα και την εμπειρία μας με ανθρώπους που έχουν κερδίσει το δικαίωμα να τα ακούσουν»

Χρειάζεται θάρρος αλλά αξίζει τον κόπο. Αξίζει τον κόπο να είμαστε ο εαυτός μας, και να δείχνουμε αυτόν τον εαυτό εκεί έξω. Όταν εκθέτω τον εαυτό μου με οποιοδήποτε τρόπο, είτε γράφω, είτε μιλάω μπροστά σε μια ομάδα, είτε επιχειρώ κάτι νέο, είναι φυσικό να ανησυχώ. Τι θα σκεφτούν οι άλλοι; μήπως λέω βλακείες; Μήπως αυτά που έχω να πω δεν ενδιαφέρουν κανένα; Μπα, όχι… Εντάξει, μπορεί… Μάλλον… Ε;

Όμως αν δεν το κάνω, χάνω μια σημαντική ευκαιρία να ‘ξεδιπλώσω’ τον εαυτό μου, να ‘ξετυλίξω’ το δυναμικό μου, να αφήσω τους άλλους να δουν ποια είμαι και μαζί με αυτούς να δω κι εγώ.

Αναμφισβήτητα, το να ‘βγάλουμε’ τον εαυτό μας εκεί έξω σημαίνει ότι υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος να πληγωθούμε. Όμως ξέρετε κάτι; Ίσως, στο τέλος τίποτε να μην πονάει περισσότερο από τη διαπίστωση ότι αφήσαμε το τρένο της ζωής μας να περάσει χωρίς να επιχειρήσουμε να ανέβουμε, ότι αφήσαμε το έργο να παίζεται ερήμην μας αναρωτώμενοι πως άραγε θα ήταν εάν είχαμε βρει το θάρρος να εμφανιστούμε εκεί πάνω και να αφήσουμε τους άλλους να μας δουν…